ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΛΟΓΟ»
Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Κεφ. Δ2, Δ3, σελ. 34-39 σχολικού βιβλίου
1.Με ποιο τρόπο ελέγχει ο
Σωκράτης το χρησμό που του δόθηκε από το μαντείο σύμφωνα με το απόσπασμα από
την πλατωνική Απολογία;
2.Ποια συναισθήματα
ενέπνευσε ο Σωκράτης στους συγχρόνους του, αν κρίνουμε από τη στάση
αμφισβήτησης που τήρησε έναντι του Απολλώνιου χρησμού;
3.Πώς χρησιμοποίησε ο
Σωκράτης την ειρωνεία και σε τι διαφέρει η αμφισβήτηση του Σωκράτη από αυτή των
σοφιστών;
4.Τι γνωρίζετε για τη
διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη;
5.Τι γνωρίζετε για τη
μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη;
6.Ποιες καινοτομίες
εισήγαγε ο Σωκράτης στη φιλοσοφία: με ποια θέματα ασχολήθηκε και ποια νέα
προβληματική έφερε στη φιλοσοφική σκέψη;
7.Ποια ήταν η μέθοδος που
χρησιμοποίησε ο Σωκράτης προκειμένου να αναζητήσει την απόλυτη ουσία των ηθικών
εννοιών;
Τι γνωρίζετε για την
επαγωγική μέθοδο του Σωκράτη;
8.Ποιοί οι μηνυτές του
Σωκράτη και τι γνωρίζετε γι' αυτούς;
9.Γιατί η κατηγορία περί
αθεΐας κατά του Σωκράτη δεν ευσταθούσε και ποιοι ήταν οι πραγματικοί λόγοι της
δίωξής του;
10.Ποια σχέση είχε η
κατηγορία σε βάρος του Σωκράτη για διαφθορά των νέων με την πραγματική αιτία
της δίωξης του;
11.Ποια ήταν η απόφαση του
δικαστηρίου για το Σωκράτη και ποια η αντίδρασή του όταν άκουσε την
καταδικαστική απόφαση;
12.Γιατί ο Σωκράτης μετά
την καταδίκη του έμεινε περίπου ένα μήνα στο κρατητήριο και πώς κύλησαν οι
μέρες αυτές;
Ο ΠΛΑΤΩΝ, κεφ. Ε1: Ο βίος του, σελ. 40 - 42 σχολικού βιβλίου
1.Τι γνωρίζετε για την
καταγωγή του Πλάτωνα και ποια είναι η σημαντικότερη πηγή πληροφοριών για τη ζωή
του;
2.Τι γνωρίζετε για την
παιδεία που έλαβε ο Πλάτωνας και την πρώτη του επαφή με το έργο της συγγραφής;
3.Ποιες ήταν οι εμπειρίες
του Πλάτωνα από την ενασχόλησή του με την πολιτική ζωή της Αθήνας;
4.Πού κατέφυγε ο Πλάτωνας
μετά τον θάνατο του Σωκράτη και πώς συνδέεται το όνομά του με τον Κορινθιακό
πόλεμο κατά την διετία 395-394 π.Χ.;
5.Τι γνωρίζετε για το
πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα (398-390 π.Χ.) στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία;
6.Τι γνωρίζετε για το
δεύτερο και τρίτο ταξίδι του Πλάτωνα στην Σικελία (366-361 π.Χ.);
7.Τι γνωρίζετε για την
ίδρυση της Ακαδημίας του Πλάτωνα; Ποιο το περιεχόμενο των σπουδών της Ακαδημίας
και ποιοι οι κυριότεροι μαθητές της σχολής;
ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ.49-52 / 56-57 σχολικού βιβλίου
1.α) Στην αρχή του «Πρωταγόρα»
δίνεται μια σύντομη εισαγωγή. Ποιο είναι το περιεχόμενο της;
β) Ο Πλάτωνας ακολουθεί
στην εισαγωγή του Πρωταγόρα την τεχνική του «αφηγημένου διαλόγου». Τι σημαίνει
ο όρος και ποια πλεονεκτήματα προσφέρει ως τεχνική γραφής;
2.Από ποιον παρακινήθηκε ο
Σωκράτης να συναντήσει τον Πρωταγόρα; Ποια επιθυμία είχε ο συνομιλητής και ποιο
είναι το θέμα που θα συζητήσει ο Σωκράτης μαζί του όπως φαίνεται από τον
πρόλογο του διαλόγου;
3.Ποιοι είναι
συγκεντρωμένοι στο σπίτι του Καλλία και ποια η συμμετοχή τους στο διάλογο;
4.Πώς περιγράφει ο
Πλάτωνας τους τρεις σοφιστές που παρευρίσκονται στο σπίτι του Καλλία;
5.Πώς ορίζει ο Πρωταγόρας
το αντικείμενο της διδασκαλίας του στο πρώτο μέρος του διαλόγου στην αρχή της
συζήτησης;
6.Ποια είναι η απάντηση
του Σωκράτη για το «διδακτὸν» της αρετής και πώς
τεκμηριώνει τις έντονες αμφιβολίες του;
7.Πώς απαντά ο Πρωταγόρας
στις αντιρρήσεις που προέβαλε ο Σωκράτης στην αρχή της συζήτησης ; Να δώσετε
συνοπτικά το περιεχόμενο των μερών της απάντησης.
8.Τι αποδεικνύει κατά τον
Πρωταγόρα ο μύθος του Προμηθέα που χρησιμοποιεί στο πρώτο μέρος του λόγου του,
για να απαντήσει στις αμφιβολίες που διατύπωσε ο Σωκράτης;
9.Ποια λογικά επιχειρήματα
προβάλλει ο Πρωταγόρας στο δεύτερο μέρος του λόγου του, προκειμένου να
αντικρούσει τις αντιρρήσεις που προέβαλε ο Σωκράτης;
10.Ποια είναι τα θέματα
που πραγματεύεται ο διάλογος «Πρωταγόρας» και σε ποια επίπεδα εκτείνεται η
αντιπαράθεση Πρωταγόρα και Σωκράτη;
11.Ποια είναι η μέθοδος
διερεύνησης που χρησιμοποιεί ο Σωκράτης και γιατί επιμένει στην διευκρίνιση των
εννοιών;
12.Ο μύθος ως τρόπος
έκθεσης των απόψεων του Πρωταγόρα και των σοφιστών και ως μέθοδος αφήγησης στον
Πλάτωνα.
13,.Πως αντιμετωπίζει ο
Σωκράτης τη σοφιστική μέθοδο της διάλεξης;
14.Τι γνωρίζετε για τη
μέθοδο του Πρωταγόρα που ονομάζεται «σχολιασμός ποιητικών κειμένων»; Πώς τη
χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι, οι σοφιστές και ποιες αντιρρήσεις εκφράζει ο
Σωκράτης;
15.Ποιες οι απόψεις του
Σωκράτη και του Πρωταγόρα σχετικά με τη φύση της αρετής, στο τέλος του
διαλόγου;
ΠΟΛΙΤΕΙΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ. 92-93.1.2.3./ σελ. 96.6/ σελ. 97.8-98/
σελ. 99.12-101.13/ σελ. 102.14/ σελ. 113 σχολικού βιβλίου
1.Ο Πλάτωνας στα νεανικά
του χρόνια φιλοδοξούσε να ασχοληθεί με την πολιτική. Ποιά γεγονότα ή
καταστάσεις που βίωσε στην πόλη των Αθηνών τον απογοήτευσαν;
2.Σε ποια συμπεράσματα και
πολιτικές απόψεις οδήγησαν τον Πλάτωνα οι απογοητεύσεις που βίωσε από την
πολιτική της Αθήνας και τα ταξίδια του στην Κάτω Ιταλία και Σικελία;
3.Ποιες γενικές
πληροφορίες γνωρίζετε για τη συγγραφή της Πολιτείας (απόψεις που διατυπώνονται,
χρόνος συγγραφής, διαίρεση σε βιβλία, δραματικός χρόνος διαλόγου);
4.Ποιος είναι ο τόπος, ο
χρόνος και τα κύ ρια πρόσωπα του διαλόγου;
5.Ποιό είναι το θέμα του
διαλόγου και τι σημαίνουν στο κείμενο οι όροι πόλις και πολιτεία;
6.Ποιο είναι το περιεχόμενο
του όρου τάξη, και πώς διαιρούνται συνοπτικά οι τάξεις στην
πλατωνική πολιτεία;
7.Ποιες οι αρμοδιότητες
κάθε τάξης στην ιδανική Πολιτεία;
8.Με ποια κριτήρια
επιλέγονται οι φύλακες και τι περιλαμβάνει το κάθε στάδιο της αγωγής τους;
9.Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις
προαγωγής των φυλάκων - επίκουρων σε φύλακες -
παντελεῖς και ποιες είναι οι ενασχολήσεις, οι ευθύνες και ο τρόπος ζωής
των τελευταίων;
10.Ποια κατάσταση
επικρατούσε για μεγάλα διαστήματα στην αθηναϊκή δημοκρατία και πώς μπορούσε να
αντιμετωπιστεί, κατά τον Πλάτωνα;
11.Με ποια αλληγορία
στηρίζει ο Πλάτωνας τη θέση ότι η πολιτεία μπορεί να διοικηθεί σωστά μόνο αν
φιλοσοφήσουν οι άρχοντες ή αν αναλάβουν τα ηνία του κράτους οι φιλόσοφοι; Να
την παρουσιάσετε.
12.Γιατί οι
φιλόσοφοι-βασιλείς είναι οι πιο κατάλληλοι για τη διακυβέρνηση της πολιτείας
και τι σημαίνει ο όρος βασιλεύς στον Πλάτωνα; Να παραθέσετε τα χαρακτηριστικά
των φιλοσόφων - βασιλέων που εγγυώνται τη σωστή διακυβέρνηση της πολιτείας.
13.Ποιες θεμελιώδεις
αρετές «ενσαρκώνει» η ιδεώδης πολιτεία κατά τον Πλάτωνα;
14.Ποια είναι τα μέρη της
ψυχής, κατά τον Πλάτωνα, σε ποια σχέση βρίσκονται με τις τάξεις της πολιτείας
και σε ποια σχέση πρέπει να βρίσκονται μεταξύ τους για να θεωρείται ο άνθρωπος
δίκαιος;
15.Ποιοι ορισμοί δίνονται
στην «Πολιτεία» για τη δικαιοσύνη και από ποιους;
16.Πώς εξηγεί ο Πλάτων την
άποψή του ότι στη δικαιοσύνη εμπεριέχονται και οι τρεις άλλες αρετές;
17.Ποια είναι τα
γνωρίσματα της ιδεώδους πολιτείας κατά τον Πλάτωνα και ποιο το διαστρεβλωμένο
απότοκο αυτής;
18.Τι γνωρίζετε για το
πολίτευμα της Ολιγαρχίας και το ρόλο των κηφήνων σε αυτό;
19.Πως προκύπτει το
πολίτευμα της Δημοκρατίας; Ποια είναι τα γνωρίσματά της;
20.Ποιες συνθήκες οδηγούν
στην Τυραννίδα, κατά τον Πλάτωνα, και ποια είναι τα γνωρίσματα του τυράννου;
21.Ποιος εκφραστικός
τρόπος ονομάζεται αλληγορία;
22.Σε τι αναφέρεται η
αλληγορία του σπηλαίου, όπως αναπτύσς εται στην αρχή του Ζ’ βιβλίου της
Πολιτείας; Παρουσιάστε το περιεχόμενό της.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ, σελ.139-149 σχολικού βιβλίου
1.Ποιές πληροφορίες για την καταγωγή και την παιδική ηλικία του
Αριστοτέλη αντλούνται από τις αρχαίες πηγές;
2.Πότε έφτασε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα για πρώτη φορά και γιατί επέλεξε την Ακαδημία για τις σπουδές του;
3.Ποια επίδραση είχε η απουσία του Πλάτωνα και το περιβάλλον της Ακαδημίας γενικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του;
4.Ποια η επιρροή του Εύδοξου από την Κνίδο στην ψυχοσύνθεση του Αριστοτέλη;
5.Ποια σχέση διαμορφώθηκε ανάμεσα στον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα μετά την επιστροφή του τελευταίου στην Αθήνα;
6.Ποιες ήταν δραστηριότητες του Αριστοτέλη στην Ακαδημία και ποιες οι συνέπειες της διδασκαλίας του και των ιδεών του στις σχέσεις του με τους συναδέλφους του;
7.Πότε πήγε ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία και για ποιο λόγο;
8.Πότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για δεύτερη φορά ο Αριστοτέλης και ποια η συγγραφική του δραστηριότητα;
9.Ποια ήταν η στάση του Αριστοτέλη απέναντι στους άλλους τα χρόνια της ωριμότητάς του;
10.Πότε και για ποιους λόγους ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε οριστικά την Αθήνα;
11.Ποια γνώμη διατύπωσε ο Αριστοτέλης για την Αθήνα και τους Αθηναίους σύμφωνα με την παράδοση;
2.Πότε έφτασε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα για πρώτη φορά και γιατί επέλεξε την Ακαδημία για τις σπουδές του;
3.Ποια επίδραση είχε η απουσία του Πλάτωνα και το περιβάλλον της Ακαδημίας γενικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του;
4.Ποια η επιρροή του Εύδοξου από την Κνίδο στην ψυχοσύνθεση του Αριστοτέλη;
5.Ποια σχέση διαμορφώθηκε ανάμεσα στον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα μετά την επιστροφή του τελευταίου στην Αθήνα;
6.Ποιες ήταν δραστηριότητες του Αριστοτέλη στην Ακαδημία και ποιες οι συνέπειες της διδασκαλίας του και των ιδεών του στις σχέσεις του με τους συναδέλφους του;
7.Πότε πήγε ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία και για ποιο λόγο;
8.Πότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για δεύτερη φορά ο Αριστοτέλης και ποια η συγγραφική του δραστηριότητα;
9.Ποια ήταν η στάση του Αριστοτέλη απέναντι στους άλλους τα χρόνια της ωριμότητάς του;
10.Πότε και για ποιους λόγους ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε οριστικά την Αθήνα;
11.Ποια γνώμη διατύπωσε ο Αριστοτέλης για την Αθήνα και τους Αθηναίους σύμφωνα με την παράδοση;
ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ. 151-153 σχολικού βιβλίου
1.Πού οφείλουν το όνομά τους τα «Ηθικά Νικομάχεια» και ποιο θέμα
εξετάζει διεξοδικά ο φιλόσοφος στο Α’ βιβλίο του έργου;
2.Στο περιεχόμενο και στους στόχους ποιων επιστημών («τεχνών») εντάσσεται το θέμα των «Ηθικών Νικομαχείων»;
3.Ποιους όρους χρησιμοποίησαν ο σοφιστής Πρωταγόρας και ένας σωκρατικός φιλόσοφος για να δηλώσουν τους στόχους και τις επιδιώξεις τους;
4.Ποια ήταν η αρχική σημασία του όρου «ευδαιμονία»;
5.Ποιο νόημα είχε ο όρος «ευδαιμονία» για τον Ηράκλειτο και το Δημόκριτο;
6.Από ποιες ιδέες επηρεάστηκε ο Αριστοτέλης σχετικά με την ευδαιμονία και πώς όρισε ο ίδιος την έννοια αυτή;
7.Σε ποια μέρη διακρίνει την ψυχή του ανθρώπου ο Αριστοτέλης και πώς τα συσχετίζει με τις αρετές;
2.Στο περιεχόμενο και στους στόχους ποιων επιστημών («τεχνών») εντάσσεται το θέμα των «Ηθικών Νικομαχείων»;
3.Ποιους όρους χρησιμοποίησαν ο σοφιστής Πρωταγόρας και ένας σωκρατικός φιλόσοφος για να δηλώσουν τους στόχους και τις επιδιώξεις τους;
4.Ποια ήταν η αρχική σημασία του όρου «ευδαιμονία»;
5.Ποιο νόημα είχε ο όρος «ευδαιμονία» για τον Ηράκλειτο και το Δημόκριτο;
6.Από ποιες ιδέες επηρεάστηκε ο Αριστοτέλης σχετικά με την ευδαιμονία και πώς όρισε ο ίδιος την έννοια αυτή;
7.Σε ποια μέρη διακρίνει την ψυχή του ανθρώπου ο Αριστοτέλης και πώς τα συσχετίζει με τις αρετές;
ΠΟΛΙΤΙΚΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ.178-179 σχολικού βιβλίου
1.Γιατί ο Αριστοτέλης αφιέρωσε το έργο του στη μελέτη των επιμέρους αρετών του ανθρώπου και πώς μέσω αυτών διαφαίνεται ότι η ηθική φιλοσοφία είναι μέρος της πολιτικής φιλοσοφίας;
2.Ποια θέματα αναπτύσσονται στα κεφάλαια των «Πολιτικών» που διδάσκονται σ’ αυτό το βιβλίο;
3.Ποια σημασία δίνει ο Αριστοτέλης στην έννοια «πόλις» και ποιος ο στόχος αυτής;